Badania

  • Echokardiografia – nieinwazyjna technika diagnostyki obrazowej, oparta na wykorzystaniu zjawisk odbicia wiązki ultradźwięków od struktur serca i dużych naczyń. Obecnie jest jednym z podstawowych badań w diagnostyce chorób serca, ponieważ pozwala ocenić nie tylko jego strukturę anatomiczną, lecz także czynność mięśnia i zastawek serca. Bezbolesne, bezpieczne badanie wykonywane przez ścianę klatki piersiowej, umożliwiające obrazowanie serca w różnych projekcjach i technikach. Najczęściej wykonywane jest badanie tzw. dwuwymiarowe – 2D (umożliwia pomiary powierzchni i objętości, ocenę kurczliwości mięśnia serca) i dopplerowskie (pozwala ocenić przepływy krwi w obrębie serca).

    Jest to badanie, które można wykonać u każdej osoby bez specjalnego przygotowania. U większości badanych obrazy uzyskiwane po przyłożeniu głowicy badającej do klatki piersiowej pozwalają na dokładną ocenę serca. U nielicznych badanych obrazy ze ściany klatki piersiowej są mało czytelne i można rozważyć wtedy wykonanie badania przezprzełykowego.

    W naszym Centrum wykonujemy badanie ECHO przez klatkę piersiową techniką jedno- i dwuwymiarową oraz metodą Dopplera, w tym kolorowego.

    Diagnostyka echokardiograficzna pozwala m.in.:

    • ocenić wymiary i strukturę serca

    • wykryć wadę serca i ocenić stopień jej zaawansowania

    • ocenić czynność skurczową lewej komory serca (obszary blizny pozawałowej, uogólnione zaburzenia kurczliwości)

    • uwidocznić skrzepliny w obrębie serca

    • ocenić czynność rozkurczową lewej komory serca

    • ocenić czynność prawej komory serca

    Wskazaniami do wykonywania badania echo serca są bardzo szerokie i właściwie każdy chory z chorobą sercowo-naczyniową powinien mieć wykonane to badanie. Szczególnie jeżeli ma rozpoznaną:

    • chorobę wieńcową

    • przebyty zawał serca

    • wadę serca

    • niewydolność serca

    • długotrwałe nadciśnienie tętnicze

    • staw po wszczepieniu sztucznych zastawek

    • wszczepienie protezy aorty

    Gdy ktoś dziedziczy predyspozycje do tego typu problemów – lub jest np. wyczynowym sportowcem – USG serca stanowi też nieoceniony element działań profilaktycznych, pozwalając wykryć ewentualne nieprawidłowości na odpowiednio wczesnym etapie. Wykonuje się je także w ramach przygotowania do zabiegów kardiochirurgicznych oraz w celu oceny ich efektów.

    U niektórych chorych badanie należy powtarzać w celu oceny progresji choroby i ewentualnej kwalifikacji do leczenia operacyjnego. Jest to badanie nieinwazyjne, nieszkodliwe dla zdrowia i może być powtarzane wielokrotnie, nawet w krótkich odstępach czasu.

    Jak się przygotować do USG serca

    Klasyczna, przezklatkowa ultrasonokardiografia nie wymaga żadnych wcześniejszych przygotowań. Ubiór powinien tylko uwzględniać konieczność odsłonięcia klatki piersiowej, sukienka może więc okazać się niezbyt praktycznym rozwiązaniem. Gdy zaś wiadomo, że echo serca będzie miało charakter obciążeniowy, warto włożyć strój i buty, w których wygodnie będzie korzystać z bieżni bądź roweru stacjonarnego. Lepiej też nie spożywać bezpośrednio przed badaniem obfitych, ciężkostrawnych posiłków, aby ograniczyć ryzyko wystąpienia nudności lub kolki pod wpływem wysiłku fizycznego bądź leków zwiększających aktywność serca.

    Jak przebiega USG serca

    Lekarz przeprowadza z pacjentem krótki wywiad, m.in. na temat wskazań do badania czy w ogóle dotychczasowych problemów z sercem. Następnie osoba badana proszona jest o rozebranie się od pasa w górę (zdjąć trzeba również biustonosz), ułożenie się na plecach lub lewym boku i uniesienie lewej dłoni za głowę. Specjalista smaruje głowicę ultrasonografu żelem zwiększającym poślizg i ułatwiającym przenikanie ultradźwięków. Żel ten może być chłodny, głowicę niekiedy trzeba mocniej docisnąć do skóry, a przez 15-20 minut trwania USG serca nie należy zanadto się ruszać – ale to właściwie jedyne źródła ewentualnego dyskomfortu, bo sama procedura nie jest bolesna.

    Echo serca Doppler przebiega identycznie.

    W echokardiografii wysiłkowej pacjentowi zakłada się natomiast elektrody do przeprowadzanego jednocześnie pomiaru aktywności elektrycznej serca (EKG). Po wykonaniu standardowego badania ma miejsce kolejne, w międzyczasie zaś pacjent albo korzysta z roweru stacjonarnego bądź bieżni. Całość badania z obciążeniem trwa zwykle od pół godziny do godziny.

    Echokardiografia, podobnie jak USG Doppler serca, nie ma skutków ubocznych, a po zakończeniu badania (i wytarciu resztek żelu ze skóry) można podjąć codzienne czynności.

  • Elektrokardiografia jest jednym z nieinwazyjnych badań diagnostycznych pozwalających na ocenę pracy serca. Podczas badania specjalne urządzenie (elektrokardiograf) pozwala na rejestrację elektrycznej czynności serca, dzięki umieszczonym na klatce piersiowej i kończynach elektrodom. Jest to badanie nieinwazyjne i całkowicie bezbolesne. Uzyskany zapis na taśmie papieru – elektrokardiogram (EKG) – pozwala ocenić pracę serca i wykryć ewentualne zaburzenia jego pracy, chorobę niedokrwienną serca, przerost mięśnia sercowego.

    Krzywa EKG na elektrokardiogramie składa się z powtarzających się części. Jedna część odpowiada jednemu pełnemu cyklowi serca – od momentu napłynięcia krwi do przedsionków, poprzez skurcz przedsionków i komór, aż do momentu wypompowania krwi z serca. Wychylenia w górę i w dół krzywej elektrokardiograficznej od linii podstawowej nazywa się załamkami i oznacza literami: P, Q, R, S, T i U.

    Wskazania do wykonania EKG serca

    Wśród najczęstszych wskazań do wykonania EKG są:

    • podejrzenie choroby układu sercowo-naczyniowego,

    • niewydolność krążenia,

    • nawracające utrata przytomności lub omdlenia,

    • bóle w klatce piersiowej

    • zdiagnozowane problemy z nadciśnieniem tętniczym

    • inne zdiagnozowane lub potencjalne choroby, jak miażdżyca, zapalenie mięśnia sercowego, zaburzenia rytmu serca.

    Przygotowanie do EKG serca

    EKG jest badaniem nie wymagającym specjalnego, wcześniejszego przygotowania. Przed oceną pracy serca należy rozebrać się od pasa w górę oraz odsłonić kostki – dlatego warto dobrać odpowiednie ubranie, które pozwoli szybko i sprawnie przygotować się do podłączenia elektrod. Osoby z bujnym owłosieniem klatki piersiowej powinny rozważyć jego usunięcie, ponieważ włosy mogą utrudniać przewodzenie prądu z elektrod.

    Warto przyjść kilka minut wcześniej, aby przed samym badaniem móc chwilę odpocząć – przyspieszona akcja serca może wpłynąć na wynik.

    Pacjenci przyjmujący leki (zwłaszcza te wpływające na rytm serca) powinni o tym fakcie poinformować osobę przeprowadzającą badanie, ponieważ leki mogą wpływać na obraz EKG.

    Zaleca się również, aby w dzień przed badaniem pacjent unikał alkoholu i wysiłku fizycznego, a w dniu badania powstrzymał się od palenia papierosów i picia kawy. Czynniki te powodują wzrost ciśnienia tętniczego, przez co mogą wpłynąć na rzetelność zapisu EKG.

    Jak przebiega badanie EKG spoczynkowe serca?

    Przed przystąpieniem do badania konieczne jest zdjęcie metalowych dodatków, takich jak biżuteria czy okulary, ponieważ mogą one zakłócić jego przebieg. Podczas EKG pacjent leży na plecach z rękami ułożonymi wzdłuż ciała. Konieczne jest rozebranie się od pasa w górę (kobiety muszą zdjąć również stanik) oraz odsłonięcie powierzchni skóry na wysokości kostek na nogach, aby można było podłączyć do klatki piersiowej i kończyn odpowiednie elektrody. Przeprowadzający badanie EKG może zwilżyć elektrody lub miejsce ich podpięcia wodą, lub specjalnym żelem co pozwala na lepsze przewodnictwo impulsów elektrycznych.

    Standardowe badanie EKG obejmuje zapis potencjałów elektrycznych z odprowadzeń: kończynowych (powyżej nadgarstków i kostek podudzi) i przedsercowych na klatce piersiowej. Każda elektroda ma ściśle przypisane miejsce umieszczenia. Elektrody przedsercowe umiejscowione są za pomocą przyssawek, a na nadgarstkach i kostkach nóg przymocowuje się 4 klipsy z elektrodami

    Gdy wszystko jest już właściwie podpięte – osoba wykonująca badanie uruchamia urządzenie i rozpoczyna się zapis. Każda z elektrod charakteryzuje się różnym napięciem. Podczas badania wychwytywane są i zapisywane potencjały elektryczne generowane w danym momencie przez serce. Pacjent nie odczuwa dyskomfortu spowodowanego przepływem prądu przez ciało. W trakcie badania nie należy mówić i się poruszać, aby nie zaburzyć jego wyniku. Badanie nie jest czasochłonne, cała procedura nie przekracza 15 minut.

    Interpretacja wyników;

    Wynik badania pozwala określić występujące zaburzenia w pracy mięśnia sercowego, nieprawidłowy napływ krwi do serca, zaburzenia elektrolitowe we krwi (związane z gospodarką potasem, wapniem i magnezem), zaburzenia związane z przewodnictwem impulsów elektrycznych spowodowane m.in. chorobami metabolicznymi. Ponadto badanie pozwala sprawdzić, czy w przeszłości doszło do zawału serca, jak też zdiagnozować występujące wady serca.

  • EKG wysiłkowe (elektrokardiograficzna próba wysiłkowa) służy do oceny wydolności układu krążenia oraz kontroli ciśnienia krwi u osoby obciążonej wysiłkiem fizycznym. Ma na celu zdiagnozowanie tych zmian w ukrwieniu i czynności serca, których nie można wychwycić podczas badania EKG spoczynkowego. W trakcie wysiłku zwiększa się zapotrzebowanie serca na tlen i w przypadku niewydolności naczyń wieńcowych dochodzi do przejściowych stanów niedokrwienia mięśnia sercowego, co uwidacznia EKG. Do klatki piersiowej i tułowia pacjenta przyklejane są elektrody, a następnie badany chodzi na ruchomej bieżni lub ćwiczy na ergometrze. Aparat EKG monitoruje i zapisuje pracę serca. Badanie zlecane jest w sytuacjach, gdy zachodzi potrzeba oceny wydolności fizycznej i czynności układu krążenia lub gdy w EKG spoczynkowym pojawiły się niespecyficzne zmiany.

    Wskazania do wykonania elektrokardiograficznego testu wysiłkowego:

    • Jako początkowe badanie w celu rozpoznania stabilnej choroby wieńcowej u pacjentów z dławicą i pośrednim prawdopodobieństwem choroby wieńcowej przed testem

    • Ocena czynnościowego zaawansowania choroby wieńcowej (ocena rezerwy wieńcowej),

    • Stratyfikacja ryzyka u pacjentów z rozpoznaną chorobą wieńcową

    • Ocena wydolności wysiłkowej i tolerancji wysiłku

    • Kwalifikacja do ćwiczeń fizycznych/treningu

    • Ocena ryzyka przed operacjami niekardiochirurgicznymi

    • Ocena odpowiedzi na stosowane leczenie(trening fizyczny, farmakoterapia, stymulacja elektryczna)

    • Ocena objawów wyzwalanych wysiłkiem (nadciśnienie tętnicze, odpowiedź chronotopowa, zaburzenia rytmu serca, objawy związane z wadami serca lub kardiomiopatiami)

    Przeciwwskazania do wykonania elektrokardiograficznego testu wysiłkowego

    Przeciwwskazania bezwzględne:

    • Zawał serca (pierwsze 2 doby)

    • Niestabilna choroba wieńcowa

    • Nieopanowana arytmia serca, powodująca istotne objawy lub zaburzenia hemodynamiczne,

    • Czynne infekcyjne zapalenie wsierdzia

    • Objawowa ciężka stenoza aortalna

    • Niewyrównana niewydolność serca

    • Ostra zatorowość płucna, zawał płuca lub zakrzepica żył głębokich,

    • Ostre zapalenie mięśnia sercowego lub osierdzia

    • Ostre rozwarstwienie aorty

    • Fizyczna niesprawność , która uniemożliwia bezpieczne wykonanie badania

    Przeciwwskazania względne (badanie można wykonać z zachowaniem szczególnej ostrożności, gdy spodziewane korzyści przeważają nad ryzykiem związanym z badaniem)

    • Zwężenie pnia lewej tętnicy wieńcowej,

    • Umiarkowana lub ciężka stenoza aortalna z niejasnym obrazem klinicznym,

    • Tachyrytmie z niekontrolowanym rytmem komór,

    • Nabyty zaawansowany lub całkowity blok przedsionkowo-komorowy

    • Kardiopatia przerostowa z istotnym spoczynkowym zawężaniem drogi odpływu

    • Świeżo przebyty udar lub przemijające niedokrwienie mózgu,

    • Upośledzenie umysłowe z ograniczoną zdolnością do współpracy

    • Nadciśnienie tętnicze z ciśnieniem spoczynkowym >200/110 mm Hg

    • Niewyrównane stany kliniczne, takie jak ciężka niedokrwistość, istotne zaburzenia elektrolitowe, niewyrównana nadczynność tarczycy

    • świeżo po zawale serca;

    • w niestabilnej chorobie wieńcowej;

    • cierpiących na zaawansowaną niewydolność lewokomorową;

    • z ciężkim nadciśnieniem tętniczym;

    • z poważnymi zaburzeniami rytmu serca;

    • w trakcie ostrej infekcji;

    • cierpiących na zapalenie mięśnia sercowego;

    • z zakrzepicą żył i zatorowością płucną.

    • przeciwwskazaniem jest też blok lewej odnogi pęczka Hisa.

    Przygotowanie do próby wysiłkowej

    Na badanie zgłoś się około 3 godzin po lekkim posiłku, w wygodnym, luźnym ubraniu oraz obuwiu sportowym umożliwiającym chód po bieżni lub jazdę na rowerze. Do 6 godzin przed badaniem unikaj dużych wysiłków fizycznych, nie pij mocnej kawy, herbaty czy innych napojów energetyzujących, ani nie pal tytoniu. Dotychczas przyjmowane leki przyjmij lub odstaw zgodnie z zaleceniami lekarza kierującego na badanie.

    Przebieg badania

    Badanie przeprowadza lekarz. Czuwa on nad prawidłowym przebiegiem badania i bezpieczeństwem pacjenta. Przed badaniem pacjent jest proszony o rozebranie się od pasa w górę (Panie proszone są o pozostanie w staniku – najlepiej bez metalowych elementów) oraz zmianę obuwia. Lekarz przeprowadzi z pacjentem krótką rozmowę (wywiad). Następnie na klatce piersiowej i tułowiu naklejane są elektrody jednorazowego użycia, a do nich mocowane są kabelki, poprzez które pacjent zostaje połączony z komputerem analizującym elektrokardiogram (EKG). W przypadku obfitego owłosienia klatki piersiowej może być niezbędne wygolenie włosów w miejscu naklejenia elektrod. Ciągły zapis EKG jest widoczny na monitorze w ciągu całego badania. Dokonywane są pomiary ciśnienia tętniczego. W czasie badania obciążenie wysiłkiem jest stopniowo zwiększane. Po osiągnięciu żądanych parametrów lekarz decyduje o zakończeniu badania. Może być jednak ono przerwane w każdej chwili na życzenie pacjenta lub w momencie wystąpienia niepokojących objawów. Po wysiłku następuje etap odpoczynku, a następnie pacjent jest odłączany od aparatury, a elektrody są odklejane i wyrzucane.

    Informacje, które należy zgłosić wykonującemu badanie

    Dla uzyskania miarodajnego wyniku konieczna jest ścisła współpraca pacjenta lekarzem wykonującym próbę wysiłkową. W czasie badania pacjent powinien natychmiast informować o pojawianiu się jakichkolwiek dolegliwości (ból, duszność, ucisk, zawroty głowy, szum w uszach, itd.). Należy pamiętać, że niewielkie zmęczenie jest zjawiskiem normalnym w przypadku badań obciążeniowych i nie stanowi przyczyny ich przerwania. Nieuzasadnione żądanie przedwczesnego zakończenia próby uniemożliwi uzyskanie informacji, których oczekiwał lekarz kierujący pacjenta na badanie.

    Możliwe powikłania / zagrożenia

    Do najczęściej występujących objawów niepożądanych zalicza się: ból w klatce piersiowej, arytmię, zawroty głowy, spadek ciśnienia tętniczego, ból kończyn dolnych. U wyjątkowo wrażliwych osób mogą wystąpić skórne objawy alergii kontaktowej w miejscu przyklejenia elektrod. Do kilku godzin po badaniu może utrzymywać się uczucie zmęczenia. Badanie może być powtarzane wielokrotnie. Wykonywane jest u pacjentów w każdym wieku.

  • Nadciśnienie tętnicze jest jedną z najczęstszych chorób układu krążenia. Nieleczone nadciśnienie znacząco zwiększa ryzyko wystąpienia poważnych powikłań sercowo-naczyniowych takich jak zawał serca, niewydolność serca, udar mózgu i zaburzenia rytmu serca. Pomiar ciśnienia w gabinecie lekarskim niekiedy staje się niewystarczający.

    W takich sytuacjach wskazane jest całodobowe, automatyczne monitorowanie ciśnienia (ang. ambulatorybloodpressure monitoring – ABPM), określane często jako holter ciśnieniowy.

    Pomiary dokonywane są poza środowiskiem medycznym, co umożliwia eliminację związanego z tym stresu, a także identyfikację chorych z tzw. „nadciśnieniem białego fartucha”, które nie wymaga leczenia. Badanie daje możliwość oceny dobowego profilu ciśnienia tętniczego, a zwłaszcza występowania nocnego obniżenia ciśnienia, co ma znaczący wpływ na sposób i skuteczność leczenia oraz ocenę prawdopodobieństwa wystąpienia powikłań sercowo-naczyniowych w przyszłości.

    Na czym polega badanie?

    Badanie polega na założeniu pacjentowi zestawu do całodobowej rejestracji ciśnienia tętniczego (minimalnego, maksymalnego i średniego) oraz częstości tętna. Zestaw składa się z rejestratora i mankietu. Rejestrator steruje pompowaniem mankietu i zapamiętuje wyniki pomiarów. Czas rejestracji wynosi 24 godziny. W tym czasie urządzenie dokonuje około 70 pomiarów ciśnienia i tętna. Zazwyczaj pomiary dokonywane są co 15 minut w ciągu dnia i co pół godziny w nocy. Większość urządzeń wyposażonych jest także w przycisk umożliwiający dokonanie pomiaru ciśnienia na żądanie pacjenta, np. w momencie występowania dolegliwości. Po 24 godzinach rejestrator jest zdejmowany i podłączany do komputera. Uzyskane wyniki są analizowane przy pomocy odpowiedniego oprogramowania, a następnie oceniane przez lekarza.

    Badanie nie powinno być wykonywane w trakcie infekcji, przeziębienia czy innych ostrych chorób zapalnych, a fakt ich istnienia należy zgłosić lekarzowi przed badaniem. Może to zafałszować wyniki.

    Jak przygotować się do badania?

    • Założyć koszulkę z krótkim rękawem oraz luźne okrycie wierzchnie z szerokim rękawem

    • przed założeniem rejestratora w przychodni należy odpocząć 15 minut

    • przed badaniem pacjent przyjmuje wszystkie leki, które standardowo zażywa

    • przed badaniem (co najmniej 24h) nie należy spożywać alkoholu

    O czym należy pamiętać w trakcie badania?

    Nie wolno brać prysznica ani kąpieli (aby nie zamoczyć elementów zestawu).

    Rejestracja ciśnienia dokonywana jest podczas zwykłej aktywności pacjenta, który może w tym czasie pracować i wykonywać wszystkie codzienne czynności. Należy jednak unikać ekstremalnych wysiłków fizycznych (np. trening na siłowni czy jogging), a jeśli nie da się tego uniknąć, należy zanotować, jaka to była aktywność i o której godzinie. W czasie badania należy unikać pracy i wysiłków mogących uszkodzić urządzenie.

    Po uruchomieniu urządzenia przyciski (oprócz „czerwonego” przycisku dodatkowego pomiaru) i menu blokują się aż do momentu wyciągnięcia baterii i zakończenie monitorowania.

    W zależności od ustawień na monitorze holtera przy każdym pomiarze (napompowaniu mankietu) widać lub nie wynik ciśnienia tętniczego i częstości tętna.

    Pomiary dokonywane są zwykle w dwóch porach: w ciągu dnia w godzinach 6-22 (co 15 min.), w nocy w godzinach 22-6 (co 30 min.), ewentualnie: w godzinach 7-23 i 23-7 (zależnie od aktywności pacjenta).

    W razie poluzowania/konieczności czasowego zdjęcia mankietu należy go poprawić/ponownie założyć zgodnie z pouczeniem (oraz odnotować ten fakt). Mankiet nie może być przekładany z jednego ramienia na drugie. W przypadku odczuwania bólu ramienia, pojawienia się obrzęku lub zasinienia ręki, rejestrację należy przerwać (zdejmując mankiet z ramienia i wyciągając baterie z rejestratora).

    W trakcie pomiaru (gdy mankiet zaczyna się napompowywać) należy wyprostować łokieć i rozluźnić kończynę. Pomiar na ręce ugiętej w łokciu czy napiętych mięśniach kończyny będzie nieskuteczny, aparat wychwyci ten fakt i po 3 minutach ponownie napompuje mankiet (należy się to tego pomiaru przygotować). Jeśli chory uzna, że dany pomiar ciśnienia tętniczego nie był właściwy czy skuteczny, powinien nacisnąć „czerwony” przycisk na aparacie, co spowoduje dodatkowy pomiar ciśnienia (mankiet pompuje się od razu po jego naciśnięciu, więc chory naciskając przycisk musi być gotowy do pomiaru). Zbyt dużo nieudanych pomiarów spowoduje konieczność powtórzenia badania.

    W momencie pomiaru nie należy rozmawiać. Śpiąc nie należy kłaść się na kończynie, na której założony jest mankiet.

    Należy prowadzić dzienniczek badania, w którym zapisywane będą wykonywane czynności i czas ich trwania, jak również występujące dolegliwości, odnotowywane godziny spożywania posiłków, snu i przebudzenia oraz nazwy, dawki i godziny przyjmowania leków.

    Po zakończeniu monitorowania (to jest: po upływie około 24h od założenia aparatu) należy zgłosić się do CM Profimedica celem zdjęcia rejestratora lub, jeśli nie jest to możliwe, należy samemu zdjąć mankiet z ramienia i wyciągnąć baterie z rejestratora. Następnie należy umówić się na odebranie wyniku (jego odczytanie wymaga czasu)i ewentualną konsultację kardiologiczną, podczas której wynik zostanie wydany i omówiony.

  • Holter to nazwa badania wykonywanego u pacjentów, u których występują dolegliwości związane z sercem - jest narzędziem wykorzystywanym w diagnostyce chorób i zaburzeń pracy mięśnia sercowego. W praktyce wyróżnia się dwa rodzaje badań: holter ciśnieniowy oraz holter EKG. Urządzenie umożliwia zarejestrowanie różnych zaburzeń czynności elektrycznej serca.

    Co to jest holter EKG?

    Często zdarza się, że problemy z sercem nie są widoczne na zwykłym badaniu EKG, podczas którego lekarz obserwuje zapis akcji serca jedynie przez kilka minut u pacjenta znajdującego się w spoczynku. Do holtera wykorzystywane jest urządzenie monitorujące pracę mięśnia sercowego przez 24 godziny na dobę. Dzięki temu pacjenci, których zaburzenia akcji serca są napadowe, mogą być prawidłowo zdiagnozowani, gdyż lekarz zyskuje możliwość obserwacji akcji serca w różnorodnych warunkach, podczas podejmowania przez pacjenta codziennych aktywności, wysiłku fizycznego, ale także podczas odpoczynku i snu. Obserwacja pracy serca całodobowo jest szczególnie istotna, również w przypadku konieczności zdiagnozowania na przykład niewyjaśnionych omdleń

    Wskazania do wykonania :

    O wykonaniu holter EKG decyduje lekarz, jeśli zgłaszane przez pacjenta objawy sugerować mogą choroby kardiologiczne. Szczególne zastosowanie badanie znajduje wtedy, gdy symptomy pojawiają się epizodycznie, co uniemożliwia ich wykrycie podczas tradycyjnego EKG lub wizyty w gabinecie lekarskim.

    Wykorzystanie diagnostyczne badania jest szerokie. Zaleca się jego przeprowadzenie u pacjentów, u których występują zaburzenia rytmu serca, zaburzenia przewodzenia przedsionkowo-komorowego, a także omdlenia i utrata przytomności, których przyczyna może tkwić w problemach kardiologicznych, między innymi w zaburzeniach ukrwienia mięśnia sercowego.

    Ponadto wymienić należy także:

    • wrodzone wady serca,

    • monitorowanie stanu pacjentów po przebytym zawale mięśnia sercowego,

    • ocena skuteczności leczenia arytmii,

    • monitorowania pracy serca u osób, u których wszczepiono rozrusznik serca lub kardiowertera-defibrylatora.

    Przeciwwskazania do badania holterem

    Badanie jest całkowicie nieinwazyjne i bezpieczne, dlatego nie ma przeciwwskazań do jego wykonywania.

    Jak wygląda badanie holterem EKG?

    Do założenia urządzenia monitorującego pracę serca pacjent powinien zgłosić się odpowiednio przygotowany. Ważne jest, aby skóra na klatce piersiowej, gdzie mają zostać przyczepione elektrody, była umyta, nie należy stosować kremów i balsamów, które mogą zmniejszać przyczepność elektrod, tym samym zakłócając przebieg badania. W przypadku obfitego owłosienia na klatce piersiowej pacjent może być poproszony o jego zgolenie.

    W zależności od wariantu urządzenia, do skóry klatki piersiowej pacjenta przyklejane są elektrody. Następnie przewody oraz urządzenie (niewielki i lekki rejestrator EKG) umieszcza się w wygodnym dla pacjenta miejscu pod ubraniem (przypina się je do paska albo zawiesza na szyi). Urządzenie przez 24 godziny dokładnie monitoruje i zapisuje pracę serca. Zdarza się, że w uzasadnionych przypadkach czas badania może zostać wydłużony do 48 godzin.

    Jak wykonywać codzienne czynności, podczas trwającej rejestracji pracy serca metodą Holtera?

    Podczas przeprowadzanego zapisu pacjent powinien realizować normalną aktywność. Należy jednak zrezygnować z kąpieli, ponieważ urządzenie nie jest wodoodporne. Nie jest wskazane używanie poduszek elektrycznych, wykrywaczy metalu oraz przetrzymywanie telefonu komórkowego w pobliżu rejestratora EKG. Konieczne jest zachowanie ostrożności podczas ubierania, aby nie doszło do przypadkowego odpięcia elektrod i przerwania zapisu.

    W przypadku problemów w trakcie badania, jak np. reakcja alergiczna na plastry, nieoczekiwane zdarzenia jak upadek, porażenie prądem, przemoknięcie, odklejenie elektrod lub innych zdarzeń mogących wpłynąć na prawidłowość badania, należy skontaktować się z wykonującym badanie.

    Holter EKG zakładany jest na całą dobę, zatem monitoruje on również pracę serca podczas snu. Gdy urządzenie jest podłączone, nie zaleca się spania na brzuchu.

    Co wykazuje badanie holterem?

    Holter EKG może wykryć występowanie nieprawidłowości, takich jak zaburzenia rytmu serca. Wówczas wyróżnić można bradykardię (gdy częstotliwość skurczu mięśnia sercowego jest niższa niż 60 razy na minutę) lub tachykardię (częstotliwość skurczu u dorosłego człowieka powyżej 100 na minutę), kołatanie serca, a także migotanie przedsionków. Uzyskany wynik pozwala rozróżnić arytmie komorowe i nadkomorowe.

    Jak zdjąć holter?

    Rejestratora EKG nie należy zdejmować samodzielnie. Konieczna jest wizyta w przychodni, w której urządzenie zostało założone. Personel posiadający odpowiednie przeszkolenie w obsłudze urządzenia dokona zakończenia zapisu, co jest gwarancją, że badanie przebiegło i zakończyło się prawidłowo.

  • USG jąder to nieinwazyjne i bezbolesne badanie obrazowe, które służy ocenie budowy i unaczynienia jąder, najądrzy oraz powrózków nasiennych. Badanie worka mosznowego pozwala na wykrycie zmian patologicznych, takich jak żylaki powrózka nasiennego, torbiele i guzki. Ponadto USG moszny jest stosowane przy podejrzeniu skrętu jądra lub jego przyczepka.

    Na czym polega badanie?

    Badanie ultrasonograficzne jąder to metoda diagnostyki obrazowej, która wykorzystuje ultradźwięki do uzyskania szczegółowej wizualizacji przekroju worka mosznowego. Przed rozpoczęciem badania lekarz aplikuje na mosznę żel, który ułatwia przesuwanie głowicy aparatu ultrasonograficznego i korzystnie wpływa na jakość obrazu wyświetlanego na ekranie monitora.

    USG jąder przeprowadza się z wykorzystaniem tak zwanej sondy liniowej, która generuje fale ultradźwiękowe o znacznie wyższej częstotliwości niż aparaty używane w “tradycyjnym” USG narządów jamy brzusznej, i tym samym pozwala na uzyskanie bardzo wyraźnego obrazu z dużo większą liczbą szczegółów.

    Przygotowanie do USG moszny i jąder

    Badanie ultrasonograficzne jąder można wykonać w dowolnym momencie, bez żadnego przygotowania. Wystarczy dokładnie umyć mosznę i okolice intymne, oraz poinformować lekarza o wszystkich objawach i dolegliwościach, które mogą mieć wpływ na przebieg badania (np. ból jąder oraz otwarte rany na worku mosznowym).

    Przebieg USG jąder

    W trakcie badania ultrasonograficznego jąder mężczyzna przybiera pozycję leżącą, chyba że lekarz chce sprawdzić, czy u pacjenta nie występują żylaki powrózka nasiennego w pierwszym stadium zaawansowania (badanie USG należy wówczas wykonać w pozycji stojącej, na wstrzymanym oddechu, ponieważ guzki są słabo wyczuwalne).

    Po umieszczeniu żelu na mosznie, specjalista przesuwa głowicę aparatu USG po zdrowym jądrze, aby móc ocenić wielkość, echostrukturę i unaczynienie jądra oraz najądrza.

    Następnie lekarz bada jądro, w którym pojawiły się niepokojące zmiany w wyglądzie lub inne objawy sugerujące konieczność wykonania badania diagnostycznego (np. ból).

    USG jąder jest wprawdzie badaniem bezbolesnym, ale niska temperatura żelu w połączeniu z uciskiem głowicy aparatu ultrasonograficznego na worku mosznowym może powodować dyskomfort. Oddzielnym problemem są symptomy, które mogą utrudniać badanie, a mianowicie obecność otwartych ran na mosznie lub nasilone dolegliwości bólowe w obrębie jąder.

    W trakcie USG lekarz zapisuje istotne obrazy w pamięci aparatu, aby następnie wydrukować je i dodać do opisu badania. Na koniec pacjent może wytrzeć żel i ubrać się.

    Wskazania do badania USG jąder

    Badanie ultrasonograficzne jąder warto wykonać po wystąpieniu każdej, nawet pozornie niewielkiej zmiany w wyglądzie narządu. Zaczerwienienie w obrębie moszny, obrzęk, zmniejszenie lub powiększenie jąder oraz obecność guzków mogą bowiem świadczyć o procesie chorobowym wymagającym leczenia.

    Wskazaniem do przeprowadzenia USG są także:

    • przebyty uraz jąder;

    • podejrzenie żylaków powrózka nasiennego, wodniaka lub guza jądra;

    • dolegliwości w okolicach intymnych (ból moszny, dyskomfort);

    • podejrzenie przepukliny pachwinowej, wnętrostwa (niezstąpienie jądra do worka mosznowego), ropnia lub krwiaka jądra, mikrozwapnień, niedorozwoju jądra, skrętu jądra lub stanu zapalnego najądrza/jądra;

    • konieczność wykonania biopsji jądra, gdy objawy wskazują na niepłodność lub nowotwór jądra;

    • potrzeba uzyskania obrazu zmian pourazowych w obrębie moszny (gdy niezbędny jest ich szczegółowy opis);

    • obecność guzów zlokalizowanych wokół moszny – podczas badania ultrasonograficznego można ustalić ich położenie, a także określić ich formę (płynną, mieszaną lub litą);

    • monitorowanie stanu moszny po zabiegu chirurgicznym;

    • obserwacja postępów leczenia – USG jąder to jedyne badanie, dzięki któremu można na bieżąco śledzić zmiany w narządach moszny, zachodzące w wyniku zastosowania konkretnej terapii.

    Jeśli zachodzi konieczność oceny przepływu krwi w naczyniach, pacjent może skorzystać z tak zwanego USG Dopplera. Badanie to jest wykorzystywane w diagnostyce zaburzeń ukrwienia jąder.

  • Obrazowanie ultrasonograficzne pozwala ocenić stan mięśni, więzadeł i powierzchni stawowych. Badanie daje możliwość oceny zmian pourazowych i zapalnych mięśni i więzadeł. Zaletą owych badań jest możliwość odnalezienia niewidocznych na zdjęciach rentgenowskich ciał wolnych. Ultrasonografia umożliwia różnicowanie rozrostu tkanek miękkich w obrębie kończyn z obrzękami, torbielami, krwiakami lub bez uszkodzeń kości, mięśni i ścięgien, także z guzami lub tętniakami.

    W diagnostyce chorób reumatologicznych kluczowe znaczenie ma szybkie rozpoznanie choroby i wdrożenie odpowiedniego leczenia, aby wcześnie zahamować postęp choroby i zmniejszyć ryzyko wystąpienia nieodwracalnych zmian.

    Zakres badań USG Narządu Ruchu:

    Staw kolanowy

    • ocena zachyłków stanu kolanowego (pod kątem ilości płynu);

    • ocena błony maziowej pod kątem zapalenia;

    • ocena obecności torbieli Bakera jako częstej przyczyny dolegliwości bólowych;

    • ocena ciągłości więzadeł pobocznych i krzyżowych oraz więzadła rzepki;

    • ocena łąkotek, ich potencjalnych pęknięć i zmian przeciążeniowych;

    • ocena fragmentów powierzchni stawowych dostępnych badaniu, ubytków chrząstki stawowej, obecności ciał wolnych w jamie stawowej.

    Staw skokowy

    • ocena ścięgien mięśni stabilizatorów stawu skokowego;

    • ocena aparatu więzadłowego;

    • ocena powierzchni kostnych i stawowych;

    • ocena stabilności w próbach czynnościowych.

    Stawy ręki i stopy.

    Umożliwia diagnostykę w rozległych bólach, obrzękach, zapaleniach oraz zaburzeniach czucia. Badanie USG w szczególności pozwala na zdiagnozowanie stanu zapalenia, zlokalizowania i obszaru zasięgu.

    Staw łokciowy

    • ocena obecności wysięku jako wykładnika stanu zapalnego w stawie;

    • diagnostyka zespołów bólowych;

    • ocena zmian zwyrodnieniowych i przeciążeniowych (łokieć tenisisty);

    • ocena zmian pourazowych – naderwania lub zerwania więzadeł, obecności ciał wolnych w jamie stawowej;

    • ocena powierzchni stawowych dostępnych badaniu.

    Staw barkowy

    • ocena obecności płynu w kaletce podbarkowej;

    • ocena ciągłości ścięgien stożka rotatorów i więzadeł jako aparatu stabilizującego staw;

    • ocena obrąbka stawowego w dostępnych fragmentach;

    • ocena ewentualnych konfliktów kostno-ścięgnistych jako częstej przyczyny zespołów bólowych;

    • ocena stawu barkowo–obojczykowego – zmian zwyrodnieniowych i przeciążeniowych.

    Staw biodrowy

    Badanie stawu biodrowego u dorosłych umożliwia ocenę ewentualnej obecności płynu w stawie biodrowym – objaw pomocniczy przy diagnostyce zapalenia stawu. Ponadto możliwa jest ocena zarysów kostnych elementów stawu biodrowego – przede wszystkim kości udowej w zakresie dostępnym badaniu (wykluczenie nierówności i nawarstwień kostnych procesów zapalnych). Należy pamiętać, iż wartość diagnostyczna badania ultrasonograficznego bioder dorosłych jest uzależniona od warunków anatomicznych i nie stanowi metody z wyboru służącej ich ocenie (może być jedyni traktowana jako metoda pomocnicza celem szybkiej oceny dużych patologii stawowych w tej okolicy). Przy chęci wykonania USG stawu biodrowego, niezbędne jest posiadanie zdjęcia rentgenowskiego biodra.

    Wskazania do wykonania USG stawów

    • zaczerwienienie w obrębie stawu;

    • uraz stawu;

    • stan zapalny;

    • wykrycie zmian w postaci guzów i torbieli stawu w badaniupalpacyjnym;

    • przebyta operacja stawu - kontrola pooperacyjna w kierunku wykrycia krwiaków, ropni;

    • zdiagnozowanie reumatoidalnego zapalenia stawu.

    Zależnie od tego, jaki staw obejmują dolegliwości, lekarz będzie zwracał uwagę na inne części kolejnych stawów.

    Przeciwwskazania do wykonania badania USG stawów

    Ponieważ ultrasonografia jest bezpieczną, nieinwazyjną metodą badania, która nie ingeruje w funkcjonowanie organizmu, nie ma praktycznie żadnych przeciwwskazań, które uniemożliwiałyby jej zastosowania. Trzeba jednak pamiętać, że badania USG nie można przeprowadzać na skórze z otwartymi ranami i poparzeniami. Dolegliwości bólowe u pacjenta może wywołać przeprowadzenie badania USG w obszarze stawu po urazie.

    Jak przygotować się do badania USG stawów?

    Przeprowadzenie badania USG stawów nie wymaga specjalnego przygotowania ze strony pacjenta. W dniu badania trzeba jednak nałożyć wygodne ubranie, które łatwo i szybko będzie można zdjąć, aby lekarz przeprowadził USG. Warto też pamiętać, aby udać się na nie z kompletem wyników wcześniejszych badań, o ile takie były wykonywane.

    Przebieg badania USG stawów

    W zależności od rodzaju badanego stawu, USG przeprowadza się u pacjenta będącego w pozycji leżącej lub siedzącej. Pierwszym krokiem jest przeprowadzenie przez lekarza wywiadu z pacjentem dotyczącego jego dolegliwości, czasu ich trwania i intensywności, a także przyjmowanych leków i dotychczas przebytych chorób.

    Po uzyskaniu potrzebnych informacji lekarz nałoży na badane miejsce specjalny żel używany do badań ultrasonograficznych, który ma poprawiać przewodzenie fal ultradźwiękowych, a także poślizg głowicy na skórze pacjenta. Osoba wykonująca badanie przyłoży następnie głowicę do skóry i przesuwając ją i dociskając pod różnymi kątami, będzie obserwować na ekranie monitora widok wnętrza stawu.

  • Ultrasonografia jest podstawową metodą diagnostyczną wyczuwalnych, zmian o charakterze gruczolakowłókniaków i torbieli występujących najczęściej kobiet przed 35 rokiem życia.

    Badanie jest także podstawową metodą obrazowania gruczołów piersiowych u kobiet w ciąży, u których badanie mammograficzne jest przeciwwskazane oraz pacjentek stosujących hormonalną terapię zastępczą, u których wartość diagnostyczna mammografii jest niższa ze względu na dużą ilość tkanki gruczołowej.

    U kobiet powyżej 35 roku życia usg stanowi komplementarną do mammografii metodę diagnostyczną zmian łagodnych i złośliwych, także metodę kontroli piersi po zabiegach operacyjnych, po wszczepionych implantach, a także po chemio- i radioterapii.

    Badania USG gruczołu piersiowego wykuje się także u mężczyzn, badanie pozwala na diagnostykę wszelkich zgrubień piersi- guzów łagodnych, złośliwych, ginekomastii.

    USG piersi:

    • określenie charakteru zmiany (lita czy torbielowata) wyczuwalnej palpacyjnie lub wykrytej w badaniu mammograficznym,

    • ocena wyczuwalnej palpacyjnie zmiany w sutkach o gęstym utkaniu z prawidłową mammografią,

    • ocena zmiany, która z powodu lokalizacji nie została uwidoczniona w mammografii,

    • kontrola piersi po aspiracji zawartości torbieli, przed i po cienkoigłowej biopsji aspiracyjnej,

    • lokalizacja zmiany przed zabiegiem operacyjnym,

    • diagnostyka zmian łagodnych włóknisto-torbielowatych (mastopatia, fibroso-cystica, adenosis sclerosans),

    • duża czułość w wykrywaniu ropni w sutkach objętych zapaleniem,

    • diagnostyka guzów liściastych, brodawczaków wewnątrzprzewodowych towarzyszących wyciekom z brodawek sutkowych,

    • diagnostyka gruczolakowłókniaków, torbieli prostych i powikłanych,

    • diagnostyka węzłów chłonnych śródsutkowych, pachowych, nadobojczykowych szyjnych,

    • diagnostyka dopplerowska w różnicowaniu zmian złośliwych i niezłośliwych piersi.

  • USG metodą Dopplera jest badaniem ultrasonograficznym, wykorzystującym tzw. zjawisko Dopplera do oceny przepływów w naczyniach krwionośnych. Badanie to jest niezastąpione w diagnostyce zaburzeń układu krążenia i oceny jego drożności. Wykorzystywane jest szeroko, w sytuacjach klinicznych wymagających diagnostyki układu naczyniowego, stanowi również pomoc w diagnostyce wad serca. Badanie ultrasonograficzne Doppler jest prostą, bezpieczną metodą badania, którą stosuje się także w badaniach profilaktycznych. Przygotowanie do badania nie jest potrzebne.

    Diagnostyka ultrasonograficzna Dopplerowska tętnic szyjnych i kręgowych pozwala na:

    • ocenę przepływu krwi w odcinkach zewnątrzczaszkowych tj. szyjnych i kręgowych;

    • zwężenia (miażdżycowe, pozapalne, pourazowe, zespoły uciskowe) w/w tętnic;

    • restenozy (badania po zabiegach operacyjnych, implantacji stentów wewnątrznaczyniowych);

    • zespoły podkradania;

    • kompleks intima-media i ocena blaszki miażdżycowej;

    • ocenę szerokości tętnic i ciągłości ich ścian;

    • analizę kierunku przepływu krwi w naczyniach.

    Diagnostyka ultrasonograficzna Dopplerowska naczyń żylnych kończyn dolnych pozwala na:

    • ocenę obecności świeżej zakrzepicy żylnej;

    • diagnostykę przewlekłego procesu zakrzepowego i monitorowanie jego leczenia;

    • określenie szerokości naczyń (żylaki) ich przebiegu i prędkości przepływu krwi;

    • analizę czynnościową zastawek żylnych – niezbędne do oceny stanu układu żylnego oraz prognozowania jego wydolności.

    Diagnostyka ultrasonograficzna Dopplerowska naczyń tętniczych kończyn dolnych pozwala na:

    • analizę przeszkód przepływu krwi ich wielkości i lokalizacji;

    • badanie rodzaju (składu i kształtu) blaszki miażdżycowej – prognozowanie dalszego zachowani się blaszki (szczególnie dynamiki jej rozwoju);

    • ocenę stopnia niedokrwienia tkanek obwodowych (szczególnie dalszych części kończyn dolnych i górnych);

    • oceny szerokości naczynia i ciągłości jego ściany;

    • analizą tętniaków, przetok jatrogennych i innych uszkodzeń ściany naczyń obwodowych.

    Diagnostyka ultrasonograficzna Dopplerowska struktur naczyniowych jamy brzusznej pozwala na:

    • wykrywanie i monitorowanie tętniaków aorty brzusznej i naczyń biodrowych oraz ocenę ewentualnych powikłań (tętniak rozwarstwiający, skrzepliny, zespół Ormonda);

    • wykrywanie i ocenę zmian miażdżycowych w aorcie brzusznej jako głównej przyczyny rozwoju zespołu Leriche’a;

    • diagnostykę ostrego i przewlekłego niedokrwienia krezki – ocena stopnia zwężenia początkowego odcinka tętnicy krezkowej górnej – częstej lokalizacji zmian miażdżycowych.

    • wykrywanie tętniaków naczyń trzewnych (głównie tętnicy śledzionowej i wątrobowej);

    • monitorowanie pacjentów po zabiegach na aorcie brzusznej – ocena stengratftów, protez naczyniowych;

    • diagnostykę zakrzepicy: żyły głównej dolnej, układu żył biodrowych, żyły wrotnej, żył nerkowych, śledzionowej oraz żył wątrobowych – ocenę skuteczności leczenia i monitorowanie powikłań.

  • Badanie USG Doppler prącia (badanie ultrasonograficzne penisa oraz naczyń doprowadzających i odprowadzających z i do niego krew) wykonywane jest techniką Dopplerowską przez lekarza urologa. Badanie to stanowi kluczowy element diagnostyki naczyniopochodnych zaburzeń erekcji. W trakcie badania obrazowana jest indywidualna anatomia pacjenta, oceniany jest stan układu naczyniowego prącia oraz wykluczane są wady rozwojowe lub patologie naczyniowe (np. przeciek żylny). W trakcie badania oceniany jest zarówno stan naczyń doprowadzających jak i odprowadzających krew z i do prącia, a ponadto przeprowadzany jest także pomiar prędkości oraz charakteru widma przepływu krwi. Badanie USG Doppler pozwala również na pośrednią ocenę stanu mięśniówki gładkiej oraz prawidłowego funkcjonowania śródbłonka.

    Przebieg badania

    W trakcie badania pacjent pozostaje w pozycji leżącej. Badania wykonywane jest dwuetapowo – zarówno w stanie spoczynku, jak i w stanie zaindukowanego farmakologicznie wzwodu. W początkowej fazie lekarz wykonujący badanie podaje iniekcyjnie do ciał jamistych specjalny preparat rozszerzający naczynia. W następstwie iniekcji przepływ krwi do penisa wzrasta kilkukrotnie, a pełna erekcji uzyskiwana jest po ok. 15-25 minutach. Właściwa ocena diagnostyczna rozpoczyna się już po kilku minutach od podania substancji wywołującej wzwód. Lekarz wykonujący badanie lokalizuje ciała jamiste oraz naczynia krwionośne za pomocą sondy USG, a następnie określa przebieg tętnic głębokich w ciałach jamistych i dokonuje pomiaru prędkości przepływu krwi w ich świetle. W większości przypadków zaindukowana farmakologicznie erekcja, nie powoduje dyskomfortu i ustępuje samoistnie po ok. 45 minutach.

    Wynik badania

    USG penisa pozwala na różnicowanie rodzaju zaburzeń erekcji o podłożu naczyniowym. Kluczowymi elementami wyniku badania są współczynniki prędkości szczytowo-skurczowej PSV (z ang. peak systolic velocity) oraz końcowo-rozkurczowej EDV (z ang. end diastolic velocity). Prawidłowa wartość PSV powinna przekraczać 30 cm/s, jej niższe wartości sugerują występowanie patologii najczęściej powodowanej przez zmiany miażdżycowe lub włókniste. W przypadku zbyt wysokiej wartości EDV (powyżej 7 cm/s) możemy mówić o patologii związanej z nadmiernym odpływem krwi poprzez układ żylny. Niepoprawne wartości EDV obserwowane są najczęściej z powodu obecności przetok tętniczo-żylnych, przecieku żylnego lub włóknienia błony białawej.