EKG wysiłkowe (elektrokardiograficzna próba wysiłkowa)

Służy do oceny wydolności układu krążenia oraz kontroli ciśnienia krwi u osoby obciążonej wysiłkiem fizycznym. Ma na celu zdiagnozowanie tych zmian w ukrwieniu i czynności serca, których nie można wychwycić podczas badania EKG spoczynkowego. W trakcie wysiłku zwiększa się zapotrzebowanie serca na tlen i w przypadku niewydolności naczyń wieńcowych dochodzi do przejściowych stanów niedokrwienia mięśnia sercowego, co uwidacznia EKG. Do klatki piersiowej i tułowia pacjenta przyklejane są elektrody, a następnie badany chodzi na ruchomej bieżni lub ćwiczy na ergometrze. Aparat EKG monitoruje i zapisuje pracę serca. Badanie zlecane jest w sytuacjach, gdy zachodzi potrzeba oceny wydolności fizycznej i czynności układu krążenia lub gdy w EKG spoczynkowym pojawiły się niespecyficzne zmiany.

Wskazania do wykonania elektrokardiograficznego testu wysiłkowego:

• Jako początkowe badanie w celu rozpoznania stabilnej choroby wieńcowej u pacjentów z dławicą i pośrednim prawdopodobieństwem choroby wieńcowej przed testem

• Ocena czynnościowego zaawansowania choroby wieńcowej (ocena rezerwy wieńcowej),

• Stratyfikacja ryzyka u pacjentów z rozpoznaną chorobą wieńcową

• Ocena wydolności wysiłkowej i tolerancji wysiłku

• Kwalifikacja do ćwiczeń fizycznych/treningu

• Ocena ryzyka przed operacjami niekardiochirurgicznymi

• Ocena odpowiedzi na stosowane leczenie(trening fizyczny, farmakoterapia, stymulacja elektryczna)

• Ocena objawów wyzwalanych wysiłkiem (nadciśnienie tętnicze, odpowiedź chronotopowa, zaburzenia rytmu serca, objawy związane z wadami serca lub kardiomiopatiami)

Przeciwwskazania do wykonania elektrokardiograficznego testu wysiłkowego

Przeciwwskazania bezwzględne:

• Zawał serca (pierwsze 2 doby)

• Niestabilna choroba wieńcowa

• Nieopanowana arytmia serca, powodująca istotne objawy lub zaburzenia hemodynamiczne,

• Czynne infekcyjne zapalenie wsierdzia

• Objawowa ciężka stenoza aortalna

• Niewyrównana niewydolność serca

• Ostra zatorowość płucna, zawał płuca lub zakrzepica żył głębokich,

• Ostre zapalenie mięśnia sercowego lub osierdzia

• Ostre rozwarstwienie aorty

• Fizyczna niesprawność , która uniemożliwia bezpieczne wykonanie badania

Przeciwwskazania względne (badanie można wykonać z zachowaniem szczególnej ostrożności, gdy spodziewane korzyści przeważają nad ryzykiem związanym z badaniem)

• Zwężenie pnia lewej tętnicy wieńcowej,

• Umiarkowana lub ciężka stenoza aortalna z niejasnym obrazem klinicznym,

• Tachyrytmie z niekontrolowanym rytmem komór,

• Nabyty zaawansowany lub całkowity blok przedsionkowo-komorowy

• Kardiopatia przerostowa z istotnym spoczynkowym zawężaniem drogi odpływu

• Świeżo przebyty udar lub przemijające niedokrwienie mózgu,

• Upośledzenie umysłowe z ograniczoną zdolnością do współpracy

• Nadciśnienie tętnicze z ciśnieniem spoczynkowym >200/110 mm Hg

• Niewyrównane stany kliniczne, takie jak ciężka niedokrwistość, istotne zaburzenia elektrolitowe, niewyrównana nadczynność tarczycy

• świeżo po zawale serca;

• w niestabilnej chorobie wieńcowej;

• cierpiących na zaawansowaną niewydolność lewokomorową;

• z ciężkim nadciśnieniem tętniczym;

• z poważnymi zaburzeniami rytmu serca;

• w trakcie ostrej infekcji;

• cierpiących na zapalenie mięśnia sercowego;

• z zakrzepicą żył i zatorowością płucną.

• przeciwwskazaniem jest też blok lewej odnogi pęczka Hisa.

Przygotowanie do próby wysiłkowej

Na badanie zgłoś się około 3 godzin po lekkim posiłku, w wygodnym, luźnym ubraniu oraz obuwiu sportowym umożliwiającym chód po bieżni lub jazdę na rowerze. Do 6 godzin przed badaniem unikaj dużych wysiłków fizycznych, nie pij mocnej kawy, herbaty czy innych napojów energetyzujących, ani nie pal tytoniu. Dotychczas przyjmowane leki przyjmij lub odstaw zgodnie z zaleceniami lekarza kierującego na badanie.

Przebieg badania

Badanie przeprowadza lekarz. Czuwa on nad prawidłowym przebiegiem badania i bezpieczeństwem pacjenta. Przed badaniem pacjent jest proszony o rozebranie się od pasa w górę (Panie proszone są o pozostanie w staniku – najlepiej bez metalowych elementów) oraz zmianę obuwia. Lekarz przeprowadzi z pacjentem krótką rozmowę (wywiad). Następnie na klatce piersiowej i tułowiu naklejane są elektrody jednorazowego użycia, a do nich mocowane są kabelki, poprzez które pacjent zostaje połączony z komputerem analizującym elektrokardiogram (EKG). W przypadku obfitego owłosienia klatki piersiowej może być niezbędne wygolenie włosów w miejscu naklejenia elektrod. Ciągły zapis EKG jest widoczny na monitorze w ciągu całego badania. Dokonywane są pomiary ciśnienia tętniczego. W czasie badania obciążenie wysiłkiem jest stopniowo zwiększane. Po osiągnięciu żądanych parametrów lekarz decyduje o zakończeniu badania. Może być jednak ono przerwane w każdej chwili na życzenie pacjenta lub w momencie wystąpienia niepokojących objawów. Po wysiłku następuje etap odpoczynku, a następnie pacjent jest odłączany od aparatury, a elektrody są odklejane i wyrzucane.

Informacje, które należy zgłosić wykonującemu badanie

Dla uzyskania miarodajnego wyniku konieczna jest ścisła współpraca pacjenta lekarzem wykonującym próbę wysiłkową. W czasie badania pacjent powinien natychmiast informować o pojawianiu się jakichkolwiek dolegliwości (ból, duszność, ucisk, zawroty głowy, szum w uszach, itd.). Należy pamiętać, że niewielkie zmęczenie jest zjawiskiem normalnym w przypadku badań obciążeniowych i nie stanowi przyczyny ich przerwania. Nieuzasadnione żądanie przedwczesnego zakończenia próby uniemożliwi uzyskanie informacji, których oczekiwał lekarz kierujący pacjenta na badanie.

Możliwe powikłania / zagrożenia

Do najczęściej występujących objawów niepożądanych zalicza się: ból w klatce piersiowej, arytmię, zawroty głowy, spadek ciśnienia tętniczego, ból kończyn dolnych. U wyjątkowo wrażliwych osób mogą wystąpić skórne objawy alergii kontaktowej w miejscu przyklejenia elektrod. Do kilku godzin po badaniu może utrzymywać się uczucie zmęczenia. Badanie może być powtarzane wielokrotnie. Wykonywane jest u pacjentów w każdym wieku.